Cách Phân Biệt Gàu Và Nấm Da Đầu – Biện Pháp Điều Trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch hẹnXem hồ sơ

Đặt lịch hẹn

×

Bác sĩ Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan

Hồ Sơ Viện Y Dược Cổ Truyền Dân Tộc

Đặt lịch

Cách phân biệt gàu và nấm da đầu được nhiều người bệnh quan tâm. Bởi đây đều là các bệnh da liễu có những biểu hiện lâm sàng tương tự nên rất dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên, về nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng và cách điều trị bệnh nấm da đầu và gàu là hoàn toàn khác nhau. Việc xác định cụ thể bệnh lý sẽ giúp quá trình điều trị dễ dàng hơn.

Nấm da đầu là bệnh gì? Phân biệt với bệnh gàu như thế nào?

Nấm da đầu (bệnh ecpet mảng tròn) khởi phát ở da đầu do vi nấm gàu cư trú và gây bệnh. Cần phân biệt với bệnh gàu đơn thuần bởi những biểu hiện tại chỗ khá giống nhau, dễ nhầm lẫn nếu không quan sát kỹ.

Khác biệt đầu tiên có thể nhận thấy, tổn thương do nấm da đầu gây ra bong tróc vảy dạng hình ống khiến bệnh nhân ngứa ngáy từ âm ỉ đến dữ dội. Còn đối với bệnh gàu, da đầu xuất hiện các mảng gàu có kích thước nhỏ, mỏng, có màu trắng hoặc xám. Người bị cũng có thể bị ngứa ngáy nhưng việc điều trị gàu thường dễ dàng hơn và có thể điều trị khỏi nhanh chóng.

Theo các chuyên gia, về mức độ thì bệnh nấm da đầu thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn so với bệnh gàu. Nếu bệnh lý không được thăm khám, điều trị sớm có thể tăng nguy cơ bội nhiễm do vi nấm ăn sâu vào da, nhiễm trùng, nổi mụn mủ và hói đầu tại vùng da đầu bị tổn thương. Đối với bệnh gàu thường chỉ gây ra tình trạng ngứa ngáy và có thể cải thiện sau mỗi lần gội đầu.

Dấu hiệu phân biệt gàu và nấm da đầu

Việc xác định bệnh lý không đúng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình điều trị cũng như tiềm ẩn nhiều rủi ro, biến chứng và tăng nguy cơ tái phát. Chính vì vậy, khi mắc các vấn đề ngoài da, nhất là ở vùng da đầu. Cần quan sát các biểu hiện lâm sàng để phân biệt nấm da đầu và gàu.

1. Hình thái của gàu và nấm da đầu

Gàu:

Các biểu hiện do gàu gây ra thường chỉ xuất hiện ở lớp sừng. Da đầu đóng thành các mảng trắng, mỏng hoặc lấm tấm trên da đầu. Những vảy gàu bong ra thường có màu trắng, nhẹ, hơi bóng.

Đối với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, tình trạng này còn có tên gọi khác là bệnh “cứt trâu”. Khác với bệnh nấm da đầu, tình trạng này gàu ít nguy hiểm hơn và có thể tự thuyên giảm. Trường hợp ở mức độ năng, bệnh nhân cũng cần can thiệp đến phương pháp điều trị đặc hiệu nhưng nhìn chung bệnh không quá nghiêm trọng.

Nấm da đầu:

Người bệnh thường sẽ trải qua các giai đoạn tiến triển của nấm da đầu, cụ thể:

• Da đầu có cảm giác ngứa ngáy, bong tróc vảy nhỏ và rụng tóc
• Chuyển sang giai đoạn ngứa dữ dội. Người bệnh có cảm giác khó chịu, thường xuyên cào gãi, da đầu bắt đầu xuất hiện mụn đỏ
• Các vết mụn lở loét, chảy máu và gây đau nhức. Tình trạng rụng tóc xuất hiện nhiều hơn và gần như không thể kiểm soát.

2. Vị trí tổn thương và ảnh hưởng

Nấm da đầu:

Vị trí tổn thương do nấm da đầu gây ảnh hưởng chủ yếu ở da đầu. Bên cạnh đó, tổn thương có thể lan rộng đến viền tóc, lông mày, trong ống tai,… Bệnh lý có xu hướng tiến triển dai dẳng, tái phát nhiều lần và có nguy cơ lây lan cao.

Trường hợp bệnh ở mức độ nặng có thể gây ra các biến chứng như:

• Vùng da đầu bị vi nấm tấn công có thể bị chảy máu, đau rát và kích ứng nghiêm trọng đến bệnh nhân.
• Những mảng da bong tróc có thể gây đỏ rát da đầu, khó chịu và mất thẩm mỹ
• Vi nấm tấn công vào da đầu có thể khiến tình trạng rụng tóc nghiêm trọng, không điều trị kịp thời có thể gây hói vĩnh viễn.

Gàu:

Bệnh lý thường chỉ ảnh hưởng ngoài da và khiến người bệnh có cảm giác khó chịu. Việc sử dụng loại dầu gội phù hợp có thể giúp cải thiện tình trạng gàu nhanh chóng và gần như không gây ra biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây ra gàu và nấm da đầu

Theo các chuyên gia, bệnh gàu và nấm da đầu có mối liên hệ mật thiết đến yếu tố vệ sinh hàng ngày. Nếu không được vệ sinh đúng cách, gội đầu thường xuyên sẽ tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến da đầu cao hơn so với người bình thường.

Ngoài ra, một số nguyên nhân tương đồng khác nhau cũng có thể liên quan đến cơ chế bệnh sinh như cơ địa bệnh nhân, da đầu nhạy cảm, sử dụng dầu gội không hợp với da đầu,… Ngoài ra, cần chú ý những nguyên nhân riêng biệt của bệnh nấm da đầu và gàu như sau:

Bệnh nấm da đầu:

• Chủng nấm Microsporum: Đây được xem là nguyên nhân phổ biến gây rụng tóc ở bệnh nấm da đầu. Theo đó, sợi tóc thường gãy gần sát gốc, đốm rụng tóc có màu xám, chủ yếu ở trẻ em từ 1 – 2 tuổi.
• Chủng nấm Trichophyton: Đặc trưng của tình trạng nấm da đầu khởi phát ở chủng nấm này là các mảng da đầu có màu đỏ hồng, vảy tròn, mưng mủ. Vùng da đầu có thể bị bong tróc, ngứa ngáy, sần sùi, rụng tóc.
• Chủng nấm Kerion de celse: Trường hợp nấm da đầu do chủng nấm Kerion de celse gây ra thường xuất hiện các ổ mủ nang lông ở chân tóc. Có khả năng lây lan sang người khác nếu không áp dụng các biện pháp phòng tránh đúng cách.
• Lây nhiễm từ người bệnh/ động vật: Nấm da đầu có tính chất truyền nhiễm. Do đó, nếu vô tình tiếp xúc với vùng da bị nấm hoặc sử dụng chung vật dụng cá nhân với người nhiễm bệnh cũng có nguy cơ mắc bệnh. Hoặc bệnh cũng có thể lây lan từ động vật nếu tiếp xúc với vật nuôi mang mầm bệnh.
• Các bệnh lý liên quan: Một số bệnh lý liên quan có thể tác động đến cơ chế hình thành nấm da đầu có thể kể đến như vảy nến, á sừng, viêm da,…

Đối với bệnh gàu:

• Chủng nấm malassezia: Nguyên nhân gây gàu thường xảy ra ở người trưởng thành, tác động trực tiếp đến quá trình sản sinh tế bào trên da đầu khiến lượng tế bào này phát triển mạnh và tạo thành mảng gàu
• Da đầu khô: Da đầu khô là một trong những nguyên nhân gây ra gàu. Trường hợp khởi phát do nguyên nhân này, người bệnh ít bị đỏ da, sưng tại vùng da đầu bị gàu.

Để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, người bệnh cần chủ động đến bệnh viện để được chẩn đoán đúng cách. Thông qua kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng bệnh lý nhằm kiểm soát các triệu chứng bệnh nhanh chóng.

Chẩn đoán phân biệt gàu và nấm da đầu

Khi nhận thấy các biểu hiện bất thường ở da đầu, người bệnh nên đến bệnh viện để được thăm khám lâm sàng và thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán để xác định nguyên nhân, mức độ tổn thương và bệnh lý mắc phải, từ đó áp dụng biện pháp điều trị phù hợp.

Chẩn đoán phân biệt gàu và nấm da đầu dựa vào các tiêu chí sau:

• Biểu hiện da đầu
• Thời gian mắc bệnh
• Triệu chứng đi kèm

Thông qua các thông tin ban đầu, bác sĩ có thể đưa ra những chẩn đoán sơ bộ về tình trạng bệnh. Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm khác để xác định nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Từ đó, đưa ra phác đồ điều trị phù hợp giúp khắc phục triệu chứng nhanh chóng và triệt để.

Điều trị gàu và nấm da đầu an toàn, hiệu quả

Do nguyên nhân khởi phát không giống nhau nên việc điều trị nấm da đầu và gàu sẽ khác nhau. Tuy nhiên, dù mắc phải bệnh lý nào, người bệnh cũng cần tiến hành thăm khám, điều trị sớm để kiểm soát triệu chứng lâm sàng nhanh chóng, hạn chế nguy cơ lây nhiễm và dự phòng tái phát.

Dưới đây là các phương pháp thường áp dụng trong điều trị gàu và nấm da đầu:

1. Cách chữa nấm da đầu

Tuỳ thuộc vào chủng nấm gây viêm, mức độ tổn thương da đầu và các biểu hiện đi kèm, người bệnh có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Thông thường, đối với bệnh nấm da đầu, phương pháp điều trị chính là sử dụng thuốc (thuốc bôi + thuốc uống) và áp dụng một số mẹo cải thiện tại nhà.

Sử dụng thuốc Tây điều trị:

• Thuốc bôi: Các loại thuốc bôi trị nấm da đầu thường được dùng cho các trường hợp tổn thương da đầu do bệnh lý gây ra ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, nhóm thuốc điều trị tại chỗ chỉ có tác dụng kiểm soát các biểu hiện tại chỗ tạm thời và thường khó tiếp cận đến các tế bào nấm da đầu ở sâu chân tóc.
• Thuốc uống: Trường hợp sử dụng các loại thuốc bôi không mang lại kết quả như mong muốn, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kháng nấm đường uống. Thuốc có tác dụng tiêu diệt, ức chế hoạt động của vi nấm, kiểm soát tổn thương da đầu và khắc phục các triệu chứng lâm sàng nhanh chóng. Tuy nhiên, nhóm thuốc thường uống thường có nguy cơ cao nên cần cân nhắc trước khi sử dụng.

Tận dụng các thảo dược tự nhiên:

• Sử dụng giấm điều trị: Giấm có tác dụng loại bỏ vảy da bong tróc, ức chế vi nấm hoạt động quá mức và giúp tóc chắc khoẻ hơn. Cho một ít giấm vào nước và gội đầu. Kết hợp massage nhẹ nhàng từ 10 – 15 phút để các hoạt chất thẩm thấu vào da đầu và phát huy công dụng.
• Tinh dầu dừa trị nấm da đầu: Trị nấm da đầu bằng dầu dừa có tác dụng ngăn chặn vi nấm tấn công vào da đầu, giúp làm dịu vùng da bị tổn thương và hỗ trợ kích thích mọc tóc. Sau khi làm ướt tóc thì lấy một lượng dầu dừa vừa đủ thoa đều lên da đầu. Kết hợp massage từ 10 – 15 phút rồi xả lại với nước ấm và gội đầu như bình thường.

2. Cách chữa giúp loại bỏ gàu

Việc điều trị gàu thường đơn giản hơn so với bệnh nấm da đầu. Bởi các triệu chứng do gàu gây ra có thể thuyên giảm nhanh sau một vài lần gội đầu với loại dầu gội phù hợp hoặc áp dụng một số mẹo dân gian.

Sử dụng loại dầu gội phù hợp:

• Dầu gội Selsun: Loại dầu gội này có tác dụng kiểm soát hoạt động bài tiết bã nhờn và loại bỏ sạch gàu. Không chỉ vậy, việc sử dụng sản phẩm đúng cách còn giúp ngăn ngừa tốc độ hình thành lớp sừng, hạn chế gàu tái phát và gây ngứa ngáy, khó chịu.
• Dầu gội Nizoral: Dầu gội Nizoral sử dụng được cho cả nam và nữ trong điều trị gàu. Trong sản phẩm có chứa thành phần kháng khuẩn phổ rộng ketoconazole nên có thể xem đây là một dược mỹ phẩm trị gàu hiệu quả.

Một số mẹo chữa tại nhà:

• Kết hợp sả và vỏ bưởi: Vỏ bưởi rửa sạch, phơi khô, sả rửa sạch, đập dập. Cho các nguyên liệu vào nồi cùng với 2 lít nước và đun sôi. Sau khi sôi khoảng 5 – 7 phút thì tắt bếp. Chắt lấy phần nước để nguội và dùng để gội đầu. Thực hiện từ 2 – 3 lần/ tuần để đạt được hiệu quả tốt nhất.
• Công thức kết hợp trứng gà và mật ong: Đánh tan 1 lòng đỏ trứng gà rồi cho thêm 1 – 2 muỗng mật ong vào và khuấy đều. Sau khi làm ướt tóc thì dùng hỗn hợp này thoa đều lên da đầu và kết hợp massage nhẹ nhàng. Ủ khoảng 15 – 20 phút rồi xả lại với nước ấm và gội đầu như bình thường. Không chỉ hỗ trợ trị gàu tốt, công thức này còn giúp cải thiện tình trạng tóc bị khô xơ, chẻ ngọn.

Một số lưu ý khi điều trị gàu và nấm da đầu

Gàu và nấm da đầu đều là những bệnh da liễu phổ biến, có đặc điểm tương tự nhau và có thể kiểm soát hoàn toàn nếu điều trị đúng cách. Tuy nhiên, các bệnh lý này có tính chất mãn tính, dễ tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi. Hơn nữa, nấm da đầu có nguy cơ lây nhiễm cao.

Do đó, trong quá trình điều trị và sau điều trị nấm da đầu và gàu, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Không tự ý điều trị để tránh tình trạng nhận biết sai tình trạng bệnh. Thay vào đó, bạn cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và xác định loại bệnh, từ đó áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.
• Người bệnh cần loại bỏ những đồ dùng nghi ngờ có nguồn lây nhiễm bệnh.
• Không sử dụng chung các vật dụng cá nhân như lược, khăn lau tóc, nón bảo hiểm, gối,… với người bị nhiễm nấm da đầu.
• Thường xuyên gội đầu, tắm rửa sạch sẽ và lau khô tóc sau khi gội đầu. Tránh tình trạng để tóc ướt khi đi ngủ hoặc đội nón, quấn khăn, ra đường.
• Người bị nấm da đầu và gàu nên lựa chọn sản phẩm dầu gội phù hợp với tình trạng da đầu để hỗ trợ kiểm soát các triệu chứng bệnh lý cũng như phòng ngừa bệnh tái phát. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn loại dầu gội phù hợp.
• Đảm bảo da đầu luôn dược thông thoáng, chỉ đội mũ, quấn khăn và hoạt động ngoài trời khi nắng nóng trong trường hợp cần thiết.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, nên tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu lượng kẽm, lượng Allicin và vitamin B. Đồng thời, hạn chế nhóm thực phẩm chứa nhiều đường, dầu mỡ, giàu vitamin C, bia rượu, thức uống chứa cồn.

Việc phân biệt gàu và nấm da đầu không chỉ hỗ trợ tích cực trong quá trình điều trị, kiểm soát các triệu chứng bệnh lý mà còn giúp phòng ngừa bệnh lý tái phát hiệu quả. Do đó, khi nhận thấy các biểu hiện bất thường ở da đầu, bạn cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng bệnh lý.