Viêm Trực Tràng Nên Ăn Gì và Kiêng Gì giúp cải thiện bệnh?

Viêm trực tràng nên ăn gì và kiêng gì giúp cải thiện bệnh? là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm. Theo các chuyên gia, thói quen ăn uống có thể tác động đến tiến triển của bệnh lý này. Do đó, người bệnh cần xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh để làm giảm một số biểu hiện do viêm trực tràng gây ra, đồng thời hỗ trợ quá trình điều trị.

Trực tràng là phần cuối của ruột già, đầu hậu môn, có chức năng giữ chất thải, đồng thời tham gia vào quá trình đào thải chất thải ra khỏi cơ thể. Viêm trực tràng đề cập đến tình trạng viêm xảy ra tại lớp niêm mạc lót trong trực tràng. Bệnh đặc trưng bởi tình trạng chướng bụng, khó tiêu, đau rát hậu môn, vùng bụng dưới, tiêu chảy, phân có lẫn máu mủ,…

Thực tế nhận thấy, viêm trực tràng có thể khởi phát do thói quen sinh hoạt và ăn uống kém khoa học. Tình trạng này dẫn đến viêm ruột và ảnh hưởng đến các cơ quan tiêu hoá nói cũng như trực tràng nói riêng. Chính vì vậy, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa cũng như kiểm soát tiến triển của bệnh lý.

Về vấn đề “Viêm trực tràng nên ăn gì và kiêng gì giúp cải thiện bệnh?” các chuyên gia cho biết, người bị viêm trực tràng nên bổ sung các thực phẩm chứa hàm lượng chất xơ, khoáng chất, vitamin và thức ăn dễ tiêu hoá. Đồng thời kiêng các món ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất béo, các thức uống chứa caffein, bia rượu để hạn chế bệnh tiến triển nặng nề.

Người bị viêm trực tràng nên ăn gì để cải thiện?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, ngoài khả năng bổ sung các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, một số loại thực phẩm còn giúp cầm tiêu chảy, điều hoà nhu động ruột, kháng khuẩn, chống viêm và làm giảm một số biểu hiện do bệnh lý gây ra.

Dưới đây là một số thực phẩm được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn của người bị viêm trực tràng:

1. Sữa chua và các thực phẩm chứa probiotic

Sữa chua và các thực phẩm chứa probiotic (lợi khuẩn) cung cấp cho đường ruột lượng lớn lợi khuẩn. Những lợi khuẩn có trong nhóm thực phẩm này như Bifido bacterium, Lactobacilus bugaricus, Streptococcus thermophilus,… có tác dụng cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hạn chế hoạt động của hại khuẩn và điều hoà hoạt động co bóp của cơ quan này.

Bên cạnh đó, nhóm thực phẩm chứa probiotic còn cung cấp hàm lượng dinh dưỡng dồi dào (canxi, axit amin, axit lactic, đạm, vitamin,…) giúp cải thiện sức khỏe, giảm tình trạng sụt cân, suy nhược ở người bị viêm trực tràng. Bên cạnh đó, sữa chua còn có tác dụng giảm khó tiêu, đẩy hơi, chướng bụng, kích thích vị giác và làm giảm tình trạng tiêu chảy.

Tuy nhiên đối với người bị viêm trực tràng, chỉ nên bổ sung khoảng 100g sữa chua/ ngày. Nên ăn sau khi dùng bữa khoảng 30 – 60 phút để cơ thể hấp thu tối đa hàm lượng dinh dưỡng, lợi khuẩn trong nhóm thực phẩm này.

2. Nhóm thực phẩm giàu chất xơ tốt cho người bị viêm trực tràng

Các thực phẩm giàu chất xơ được khuyến khích bổ sung vào chế độ dinh dưỡng của người bị viêm trực tràng. Ngoài khả năng làm mềm phân, điều hoà nhu động ruột, chất xơ còn có tác dụng làm sạch ruột, đồng thời hỗ trợ đào thải các hại khuẩn, ký sinh trùng.

Bên cạnh đó, một số nghiên cứu nhận thấy, bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ thường xuyên còn giúp làm giảm một số triệu chứng của bệnh lý như đầy hơi, khó tiêu, chướng bụng, đau quặn bụng,… Tuy nhiên đối với trường hợp bị tiêu chảy, nên bổ sung thực phẩm chứa lượng chất xơ vừa phải như yến mạch, khoai tây, khoai lang, quả bơ,… để giúp cải thiện độ đặc của phân, đồng thời điều hoà nhu động ruột.

Mặc dù mang lại nhiều lợi ít đối với đường ruột nói chung và người bị viêm trực tràng nói riêng nhưng bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ quá mức có thể gây chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu. Do đó, chỉ nên bổ sung một lượng chất xơ nhất định kết hợp với một số loại thực phẩm khác để điều hoà nhu động ruột và cải thiện các triệu chứng bệnh lý hiệu quả.

3. Viêm trực tràng nên ăn gì? Các loại trái cây

Các loại trái cây được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn ở người bị viêm trực tràng. Nhóm thực phẩm này cung cấp cho cơ thể khoáng chất, acid amin và vitamin thiết yếu giúp cải thiện miễn dịch, tăng cường sức đề kháng và làm giảm mệt mỏi.

Một số nghiên cứu cũng nhận thấy, các hợp chất chống oxy hóa trong các loại trái cây như beta-caroten, proanthocyanidin, vitamin C, anthocyanin, flavonoid,… có khả năng phòng ngừa viêm nhiễm, hỗ trợ phục hồi tổn thương và tăng tuần hoàn máu.

Việc bổ sung nhóm thực phẩm này vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày không chỉ giúp cải thiện các triệu chứng lâm sàng mà còn giảm tình trạng suy nhược, mệt mỏi do mất nhiều máu do bệnh lý gây ra.

4. Thực phẩm chứa hàm lượng đạm vừa phải

Viêm trực tràng kéo dài có thể làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng khiến cơ thể mệt mỏi, thể trạng suy yếu, sụt cân nhanh chóng. Do đó, người bệnh cần bổ sung đạm (protein) vào chế độ ăn hàng ngày để giúp duy trì sức khoẻ tổng thể, cải thiện tình trạng suy nhược, sụt cân do bệnh lý gây ra.

Tuy nhiên, nếu dung nạp thực phẩm chứa hàm lượng protein cao như thịt bò, thịt cừu, thịt dê,… có thể tăng áp lực lên cơ quan tiêu hoá dẫn đến khó tiêu, chướng bụng. Do đó, người bị viêm trực tràng chỉ nên bổ sung các thực phẩm chứa hàm lượng đạm vừa phải như thịt gà, cá hồi, đậu phụ, thịt lợn nạc, nấm, cá thu,…

5. Thực phẩm giàu Omega 3

Omega 3 là loại axit béo lành mạnh tốt cho sức khỏe. Thành phần này giúp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, điều hoà huyết áp, hỗ trợ ức chế tích tụ mỡ trong gan, đồng thời duy trì thị lực cũng như hoạt động của não bộ.

Ngoài ra, Omega 3 còn mang lại nhiều lợi ích đối với các bệnh về đường tiêu hoá. Một số nghiên cứu nhận thấy, việc bổ sung các thực phẩm giàu axit béo lành mạnh giúp trung hòa dịch vị dạ dày, hỗ trợ phục hồi tổn thương, loét viêm và điều hoà nhu động ruột.

Việc dung nạp các thực phẩm chứa Omega 3 thường xuyên giúp cải thiện cảm giác chướng bụng, đầy hơi, đau quặn bụng, tiêu chảy,… Bên cạnh đó, loại axit béo này còn có khả năng chống viêm, bảo vệ đường ruột khỏi sự xâm nhập, tấn công của các vi khuẩn có hại.

Một số thực phẩm giàu Omega 3 mà người bệnh có thể bổ sung vào chế độ dinh dưỡng, bao gồm quả bơ, cá hồi, cá thu, dầu ô liu, dầu dừa, hạnh nhân, hạt bí ngô,…

6. Ngũ cốc nguyên hạt

So với các loại ngũ cốc đã qua tinh chế thì ngũ cốc nguyên hạt chứa hàm dinh dưỡng và chất xơ cao. Việc bổ sung các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, viêm mạch, yến mạch,… vào chế độ ăn thường xuyên có thể làm giảm áp lực lên cơ quan tiêu hoá, làm mềm phân và hạn chế áp lực lên trực tràng – hậu môn.

Bên cạnh đó, trong ngũ cốc nguyên hạt còn chứa lượng lớn prebiotic. Prebiotic được xem là nguồn thức ăn của lợi khuẩn giúp kích thích các vi khuẩn có lợi phát triển, ức chế hại khuẩn ở trực tràng. Hơn nữa, thành phần này còn giúp điều hoà nhu động ruột, giảm tình trạng khó tiêu, đầy hơi, đồng thời tăng khả năng hấp thu canxi.

7. Uống đủ nước

Bổ sung lượng nước cần thiết mỗi ngày cho cơ thể có thể hỗ trợ cải thiện các biểu hiện do bệnh viêm trực tràng gây ra, đồng thời phòng ngừa bệnh tái phát. Ngoài chức năng thanh lọc cơ thể, cân bằng điện giải, điều hoà thân nhiệt, nước lọc còn hỗ trợ hoạt động tiêu hoá, trung hòa dịch vị, làm giảm áp lực lên trực tràng.

Ngoài nước lọc, người bệnh cũng có thể bổ sung các loại nước ép trái cây, rau củ để cung cấp các vitamin, dưỡng chất cho cơ thể, cải thiện miễn dịch. Bên cạnh đó, cũng có thể dùng một số loại trà thảo mộc như hoa cúc, trà atiso, trà bạc hà nhằm hỗ trợ giảm viêm, giảm đau, tăng chức năng gan.

Viêm trực tràng nên kiêng gì?

Ngoài các nhóm thực phẩm có lợi, một số thực phẩm và thức uống cũng có thể làm nghiêm trọng các triệu chứng bệnh lý, kích thích viêm trực tràng tái phát nhiều lần. Do đó, bên cạnh việc tăng cường bổ sung các thực phẩm lành mạnh, người bệnh nên hạn chế và kiêng cử một số loại thực phẩm và đồ uống sau:

1. Tránh sử dụng một số loại rau

Trên thực tế, một số loại rau có chứa hàm lượng chất xơ cao như cải brussel, bắp cải, bông cải xanh có thể gây khó tiêu, đầy hơi và làm nghiêm trọng triệu chứng tiêu chảy do bệnh viêm trực tràng gây ra.

Do đó, trong thời gian điều trị bệnh, cần tránh dùng những loại rau này trong chế độ ăn. Nếu sử dụng, cần nấu chín hoàn toàn và chỉ dung nạp một lượng nhỏ để tránh kích thích các triệu chứng bệnh lý bùng phát mạnh.

2. Thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng

Việc tiêu thụ các món ăn chứa nhiều gia vị, dầu mỡ có thể làm tăng áp lực lên đường ruột, dẫn đến chướng bụng, khó tiêu, đầy hơi. Ngoài ra, các gia vị cay nóng, dầu mỡ còn kích thích tăng tiết dịch mật. Thúc đẩy vi khuẩn đường ruột gây tổn thương niêm mạc trực tràng và viêm nhiễm.

Không chỉ tác động xấu đến đường ruột, nhóm thực phẩm này còn kích thích dạ dày tăng tiết axit, dẫn đến co bóp quá mức, gây viêm loét và trào ngược dạ dày thực quản.

3. Kiêng bia rượu, cà phê và nước ngọt có gas

Cồn và caffeine là những thành phần khiến cơ thể mất nước, làm chậm nhu động ruột, gây đau rát, khó chịu khi đại tiện. Bên cạnh đó, những loại thức uống này còn giúp tăng tiết dịch vị và gây rối loạn nhu động ruột,…

Hơn nữa, các loại thức uống này còn làm tăng nguy cơ khó tiêu, chướng bụng, đẩy hơi và tăng áp lực lên khung ruột, trực tràng. Từ đó khiến các triệu chứng bệnh viêm trực tràng, viêm đại tràng và các bệnh đường tiêu hoá tiến triển nặng nề hơn.

4. Thức ăn khó tiêu hoá

Cần tránh dùng những loại thức ăn khó tiêu hoá như thức ăn chứa nhiều đạm, gia vị, chất béo hoặc thực phẩm có kết cấu cứng, khô (bánh mì sấy, bánh quy, ngũ cốc sấy khô,…)

Việc tiêu thụ các thực phẩm này có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, gây chướng bụng, đầy hơi. Đồng thời gây khó chịu, đau rát khi đại tiện, từ đó khiến các triệu chứng viêm trực tràng trở nên nghiêm trọng hơn.

5. Không dùng thực phẩm sống

Thực tế, các thực phẩm dùng sống như shasimi, sushi có chứa hàm lượng dinh dưỡng cao, hương vị tươi mát hơn so với các thực phẩm đã qua chế biến. Tuy nhiên, người bị viêm trực tràng không nên dùng các thực phẩm tươi sống trong thời gian điều trị.

Các loại ký sinh trùng và hại khuẩn trong những thực phẩm sống có thể gây viêm nhiễm đường ruột, kích thích viêm ở trực tràng dẫn đến tiêu chảy, đầy hơi, buồn nôn, ói mửa,… Hơn nữa, thói quen dùng các thực phẩm sống còn làm nghiêm trọng tình trạng tiêu chảy do bệnh lý gây ra.

Nguyên tắc ăn uống dành cho người bị viêm trực tràng

Trên thực tế, chế độ dinh dưỡng ở người bị viêm trực tràng thường không giống nhau. Bác sĩ điều trị thường xem xét những triệu chứng cụ thể của từng trường hợp cũng như tình trạng sức khoẻ mà đề xuất chế độ ăn phù hợp.

Để hỗ trợ phục hồi thể trạng cũng như tác động tích cực đến quá trình chữa trị, người bệnh cần lưu ý một số nguyên tắc ăn uống sau:

• Đảm bảo lượng calo cần thiết cho cơ thể: Viêm trực tràng có thể gây suy nhược, sụt cân, cơ thể mệt mỏi. Do đó, cần đảm bảo cung cấp cho cơ thể từ 2000 – 2500 calo/ ngày. Tránh tình trạng bỏ ăn, ăn uống không điều độ, thiếu hụt dinh dưỡng.
• Nên đa dạng thành phần dinh dưỡng: Việc kiêng khem trong chế độ ăn có thể khiến cơ thể bị thiếu hụt những thành phần dinh dưỡng thiết yếu. Chính vì vậy, người bệnh nên đa dạng các loại thực phẩm trong chế độ ăn hàng ngày để cung cấp nguồn năng lượng và những thành phần thiết yếu cho cơ thể.
• Ăn chín uống sôi: Vi khuẩn và ký sinh trùng trong thức ăn có thể gây viêm đường ruột, kích thích đại tràng co thắt quá mức. Do đó khi ăn uống, người bệnh cần đảm bảo ăn chín, uống sôi, hạn chế dùng các thực phẩm tươi sống.
• Chia nhỏ các bữa ăn chính: Chia nhỏ 3 bữa chính là 4 – 5 bữa nhỏ sẽ hạn chế làm tăng áp lực lên dạ dày, đồng thời hỗ trợ điều hoà nhu động ruột. Theo đó, việc chia nhỏ khẩu phần ăn có thể làm giảm một số triệu chứng do bệnh lý gây ra như đau bụng, đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn,…

Bên cạnh xây dựng chế độ dinh dưỡng, bệnh nhân nên kết hợp kiểm soát căng thẳng, nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục thường xuyên để giúp điều hoà nhu động ruột, thúc đẩy hoạt động tiêu hoá, hỗ trợ kiểm soát triệu chứng do bệnh lý gây ra.

Bài viết đã giải đáp thắc mắc “Viêm trực tràng nên ăn gì và kiêng gì giúp cải thiện bệnh?”. Hy vọng qua bài viết, người bệnh dễ dàng hơn trong việc thiết lập chế độ dinh dưỡng phù hợp để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh lý, đồng thời tăng cường sức khoẻ tổng thể. Trường hợp mắc các bệnh lý đi kèm như bệnh Celiac, tiểu đường, không dung nạp lactose,… người bệnh nên tìm gặp bác sĩ/ chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể.